Nyepi, de Dag van de Stilte

Photo by Bruno Cervera.

Bijna elke dag kan men op Bali genieten van een veelheid aan kleuren en geuren, offertjes en ceremoniën; op toeristische plekken en vóór de pandemie werd men bovendien vaak geconfronteerd met grote mensenmassa’s en een enorme bedrijvigheid. Maar op één dag is het uitzonderlijk stil op Bali: Nyepi.

Op de dag van Nyepi vieren Balinese hindoes de Dag van de Stilte. Voorafgaand aan Nyepi zijn er normaal gesproken allerlei optochten en processies. Vaak is men weken bezig met het koken en prepareren van bepaalde ingrediënten die nodig zijn voor de festiviteiten rond Nyepi; ook wordt veel tijd besteed aan het maken en beschilderen van ogoh-ogoh (zelfgemaakte poppen, vaak in de vorm van demonen). Tijdens de parade aan de vooravond van Nyepi worden deze ogoh-ogoh onder veel kabaal rondgedragen door de dorpen, om slechte geesten weg te jagen en het eiland te zuiveren van negatieve energie. 

Tijdens Nyepi mogen Balinese hindoes 24 uur lang (van zes uur ’s ochtends tot zes uur ‘s ochtends de volgende dag) geen activiteiten uitvoeren, zoals uitgaan en werken. Men mag geen licht of vuur maken en dus ook niet koken. Dit betekent dat de maaltijd van die dag al voor zes uur ’s ochtends bereid moet zijn. De dag wordt zoveel mogelijk binnenshuis doorgebracht, of in ieder geval op het eigen terrein, en kinderen worden gemaand om rustig te spelen en niet hard te praten. Sommige Balinezen vasten en mediteren tijdens Nyepi met als doel om dichter bij God (Sang Hyang Widi) te komen; anderen doen op andere manieren aan introspectie en voeren zachtjes gesprekken met hun huisgenoten. Alle winkels zijn dicht, men kan niet naar het strand, en zelfs het vliegveld valt stil tijdens Nyepi, omdat er niet gevlogen wordt.

Voor toeristen wordt meestal een uitzondering gemaakt, maar ook zij dienen zich aan bepaalde regels te houden. Zo mogen zij vaak wel van de hotelfaciliteiten gebruik maken en eten bestellen, maar is het hen niet toegestaan om het hotel te verlaten. Ook worden gasten verzocht om ’s avonds alleen een klein lichtje aan te doen in hun kamer om zo de sfeer van Nyepi te respecteren.

In het Balinese woord Nyepi herkennen we het woord sepi (‘stil, eenzaam’). Nyepi (of de Indonesische variant ervan, menyepi) kan vertaald worden als ‘zich afzonderen’ of ‘stil worden’.[1] Met Nyepi zoekt men de stilte op en staat alles even helemaal stil. De term past in die zin goed bij de uitdagingen waarvoor velen van ons zich dit jaar gesteld zagen. De afgelopen periode brachten veel mensen noodgedwongen meer tijd thuis door dan ooit tevoren, in isolatie en/of in stilte; ook waren er restricties op het bezoeken van vrienden en familie. Deze periode was, in vele opzichten, sepi. Er was daardoor wellicht meer gelegenheid dan gewoonlijk om introspectie te plegen en even stil te staan. Hopelijk heeft dit aspect van de pandemie, naast eenzaamheid en verdriet, ook iets positiefs opgeleverd. Nieuwe inzichten en ideeën, net als Nyepi. 

Op de dag na Nyepi blijft men thuis of gaat naar de familietempel; sommigen bezoeken familie of vrienden. Er wordt gegeten, gekletst en gelachen. Het is de start van het Balinees nieuwjaar. Een nieuw begin.

[1] A. Teeuw, Indonesisch-Nederlands woordenboek. Leiden: KITLV, 2009.