Galungan-Kuningan - een tiendaags Balinees festival

Wat is Galungan-Kuningan en waar in Indonesië viert men dit festival? Lees het in deze blogpost.

Waar gerekend over heel Indonesië slechts een paar procent van de bevolking zich hindoe noemt, is de overgrote meerderheid van de bevolking op het eiland Bali een aanhanger van deze religie. De specifieke vorm van het hindoeïsme op Bali wordt agama tirtha (religie van het heilige water) of agama Hindu Dharma (religie van de hindoeleer) genoemd. De Balinese religie is een uniek geloof, dat hindoeïstische en boeddhistische elementen in zich verenigt.

Een uiting van de Balinese religie zijn de canang sari, de dagelijkse offertjes die meestal door de vrouwen in een huishouden in en om het huis worden neergezet. Deze offertjes (vaak gemaakt van bananenblad en onder meer gevuld met bloemen, rijst, en wierrook) kom je overal tegen: in het hotel, in de taxi, en voor winkels, bijvoorbeeld. Ook kennen de Balinezen een groot aantal festiviteiten die verbonden zijn met hun religie. 

Een zo’n festival is Galungan-Kuningan. Tijdens dit tiendaagse heilige feest (dat altijd begint op een woensdag en eindigt op een zaterdag) vieren de bewoners van Bali dat de geesten van de voorouders de aarde bezoeken en dat het "goede" (dharma) het "kwade" (adharma) overwint.

Balinese hindoes bezoeken verschillende tempels om offertjes neer te leggen en te bidden, en families komen bij elkaar. De kinderen hebben vrij van school en er zijn Barong-dansen te zien, symbool van de strijd tussen goed en kwaad. Op de laatste dag (Kuningan) verlaten de geesten van de voorouders de aarde en keren zij terug naar de hogere sferen waar zij daarvoor verkeerden.

Voorafgaand aan Galungan-Kuningan moet er van alles worden voorbereid. Twee dagen voor Galungan, op Hari Penyajaan, worden traditionele Balinese lekkernijen en offertjes gemaakt. Ook worden penjor voor de huizen geplaatst. Dit zijn lange bamboestokken, versierd met onder meer fruit en palmbladdecoraties, die vruchtbaarheid en welvaart symboliseren. De vorm van de penjor verwijst naar de heilige berg Agung, terwijl de naar beneden wijzende punt ook bescheidenheid en dankbaarheid uitdrukt. De penjor staat ook symbool voor de overwinning van het goede op het kwade.

Verder worden de tempels schoongemaakt en versierd. Op de dag voor Galungan, Hari Penampahan, worden dieren geslacht en typisch Balinese gerechten gekookt. Voorbeelden hiervan zijn sate lilit (Balinese saté waarbij het vlees om een satéstokje wordt gewikkeld) en lawar (een gerecht gemaakt van vlees [soms ook bloed], verschillende groenten en kokos). Tijdens Galungan-Kuningan wordt ook nasi kuning geofferd en gegeten, de gele rijst waaraan Kuningan zijn naam ontleent. 

Galungan-Kuningan vindt eens in de 210 dagen plaats.

In 2024 viert men Galungan op 28 Februari en Kuningan op zaterdag 9 maart; de volgende Galungan-Kuningan zal in september/oktober 2024 plaatsvinden.